Het is nog een beetje te vroeg om dé winnaar aan te wijzen. Voor de officiële verkiezing van het “Woord van het Jaar 2025” in België moeten we nog eventjes wachten tot december.
Zoals elk jaar houden Van Dale en de VRT de spanning erin. Ondertussen warmen Ketnet en co ons wel al op met de verkiezingen voor het Kinderwoord en Tienerwoord van het Jaar.
Vorig jaar werden “glamour” en “noncha” (nonchalant) tot publiekslievelingen gekroond. Leuk. Maar eerlijk? In 2025 mag het allemaal net wat krachtiger. Wat stouter. Wat... Franser.
Putain.
Voilà. We hebben 'm.
Voor wie z’n Frans in de kast heeft gelegd sinds het derde middelbaar: putain betekent letterlijk … euh …
"hoer".
Maar wees gerust: in de praktijk gebruiken Fransen het woord als een veelzijdige uitroep.
Denk aan:
Putain, pourquoi! (Verdorie, waarom!)
Putain de merde! (Verdomme!)
Putain, c’était trop bon! (Damn, dat was keigoed!)
Het is een soort Franse variant van “shit”, “damn”, “mannekes toch” en “amai” in één. Afhankelijk van toon en context is het een vloek, compliment of pure ontlading.
Wie de afgelopen maanden goed opgelet heeft, heeft ongetwijfeld gemerkt dat het woordje "putain" al een tijdje aan een stille opmars in Vlaanderen bezig is.
Neen, niet via het schoolbord.
Maar via ons tweede leerplatform: de televisie.
Denk maar aan een aflevering van Nonkels bijvoorbeeld. Of een zinderende scène uit Undercover, met Tom Waes. Grote kans dat er iemand "putain!" roept terwijl de camera dramatisch inzoomt.
Er is zelfs een gelijknamige Belgische dramareeks gelanceerd. Een juweeltje van Frederik Daem en de Brusselse rapper Zwangere Guy.
En geef toe, het klinkt toch nét iets krachtiger dan “verdorie”?
Of dat brave “jemig” van de noorderburen.
2025 verdient een woord met karakter.
Eentje dat alles zegt.
Met amper zes letters.
Dat frustratie, verwondering, enthousiasme én wanhoop in één syllabe verpakt.
Eentje dat de volledige lading dekt als:
je jouw teen stoot tegen de salontafel.
net ontdekt dat de treinen (weer) staken.
dat pintje net iets te lauw is.
of dat het morgen al de laatste dag van de Gentse Feesten is.
Putain dus.
Wist je dat je "putain" kan gebruiken om allerlei emoties uit te drukken?
10 gevoelens ... 1 woord?
Dat verdient een prijs!
Stel je voor: een zaal vol taalkenners, een presentator met vlinderdas. In zijn handen een gouden enveloppe.
De spanning stijgt.
De lichten dimmen.
En dan, met plechtige stem:
“Het Woord van het Jaar 2025 is… putain.”
Publiek in shock.
Eén iemand applaudisseert net iets te enthousiast (could be me).
Iemand achteraan roept spontaan “Wablieft?!”.
Marketingproof. Dat wel.
Ik zie het al voor mij. T-shirts met “Putain” in het straatbeeld. Stickers met “Putain inside” op auto's. Koffiemokken met ludieke omschrijvingen van het woord.
Kinderen die op school vragen: “Meester, is dat een Frans woord of gewoon een gevoel?”
En de meester die snel antwoordt: “Allebei, Maxime. Allebei.”
Van Dale twijfelt even of ze het in de dikke woordenboek opnemen. Maar besluiten dan unaniem: putain, merde alors!
En jij? Jij knikt instemmend. Want jij wist het al lang.
Putain!!!